4. DUURZAAMHEID ALS KANS VOOR IEDEREEN

Duurzaamheidsbedrijf Geldrop-Mierlo

We lanceren een gemeentelijk Duurzaamheidsbedrijf, van en voor de inwoners van Geldrop-Mierlo. Het doel is om de verduurzaming te versnellen en de voordelen te delen met de inwoners. Op die manier is duurzaamheid niet alleen voor grote bedrijven en mensen met een dikke beurs. Het duurzaamheidsbedrijf wordt ingezet om verschillende projecten in onze gemeente te ondersteunen en tot uitvoering te brengen. Denk daarbij aan (op dit moment) onderbelichte thema’s als spouwmuurisolatie en het opzetten van duurzame warmtevoorziening. Via dit duurzaamheidsbedrijf willen we initiatieven net dat beetje extra frisse wind in de rug geven om ze te laten starten. We gaan via het duurzaamheidsbedrijf de voordelen van verduurzamen zo verdelen, zodat iedere inwoner van Geldrop-Mierlo mee kan doen en er ook echt wat aan heeft. Onze aanpak staat hieronder:

• Ontwikkelen van instrumenten om particuliere woningeigenaren te faciliteren bij het verduurzamen van hun woning, zoals een energieloket of groenloket met tips en uitleg over groene daken en natuurvriendelijke tuinen. We gaan hierover in gesprek met woningbouwverenigingen.
• Tenderen en raamcontracten doen we op gemeentelijk niveau via het duurzaamheidsbedrijf; groter inkopen zorgt voor een betere prijs voor al onze inwoners.
• Het inrichten van warmte netwerken is een ingewikkelde zaak en verloopt via het overkoepelend duurzaamheidsbedrijf geheel in gemeentehanden.
• We kijken naar mogelijkheden om als gemeente restwarmte uit rioolwater te halen. Dit kan een goedkope energiebron geven, waar onze inwoners voordeel uit halen door betere prijzen.
• We stimuleren en faciliteren grote lange termijn investeringen die inwoners niet zelf kunnen ophoesten. Zo komen er meer mogelijkheden met betrekking tot zonneboilers, maar ook het ‘inpakken’ van huizen.
• Wie zijn of haar huis wil verduurzamen, maar daar geen geld voor heeft, kan tegen gunstige voorwaarden een gemeentelijke subsidie/lening krijgen. We hebben hiervoor een verduurzamingsfonds.
• Onze duurzaamheidslening voor inwoners houden we ruim toegankelijk en we zorgen ervoor dat mensen direct financieel voordeel hebben van hun duurzaamheidsinvesteringen. We stellen, waar nodig via een ESCo-constructie, krediet beschikbaar, zodat bewoners en particuliere verhuurders de investering via de besparingen op hun energielasten terug kunnen betalen.
• Door de opbrengsten van duurzaamheidsprojecten te investeren in nieuwe duurzame initiatieven brengen we onze energievoorziening steeds meer in handen van het collectief, stimuleren we de bouw van duurzame energie-opwekkers blijvend en realiseren we stap voor stap dat onze energie weer een nutsvoorziening wordt. (waarbij we stevige investeringen niet uit de weg hoeven te gaan)
• Ons duurzaamheidsbedrijf Geldrop-Mierlo levert groen gas en elektriciteit tegen betaalbare prijzen en zorgt voor (financieel) draagbare manieren om huizen te isoleren; deze groene energie wordt zoveel mogelijk zelf op gewekt.
• We leggen vast dat 33% van het rendement van de in onze gemeente duurzaam opgewekte energie naar de huishoudens in onze gemeente moet, zodat alle inwoners meeprofiteren.
• Via het duurzaamheidsbedrijf kunnen we werk bieden aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt én alle bewoners mee laat profiteren van de winsten die gemaakt worden.

Iedereen profiteert van duurzaamheid

• We kiezen voor een wijk- en gemeentegerichte aanpak, brengen de verduurzamingsopgave op buurtniveau in kaart en bekijken op buurtniveau wat erbij wie moet gebeuren.
• De gemeente gaat niet op eigen houtje aan het werk, maar samen met woningcorporaties, bedrijven, energieleveranciers en verenigingen, zodat iedereen profijt heeft bij verduurzamingsmaatregelen.
• Voor particulieren die wel zonnepanelen willen aanschaffen, maar geen dak beschikbaar hebben, stellen we onder voorwaarden daken van publieke gebouwen beschikbaar.
• We leggen in de prestatieafspraken met de woningcorporaties vast welke woningen ze wanneer gaan verduurzamen, en welke verouderde en niet rendabel te verduurzamen woningen gesloopt en vervangen moeten worden.
• We kiezen voor een collectieve (wijk)aanpak bij de verduurzaming van woningen. Wanneer de woningcorporatie al haar sociale huurwoningen in bijvoorbeeld de Coevering gaat verduurzamen, willen we dat alle woningen, dus ook de vrije sectorhuurwoningen en de koophuizen in die wijk worden verduurzaamd. Dit is goedkoper en iedereen kan zo meedoen.
• Wanneer er in een wijk renovatieprojecten op stapel staan en/of de straat wordt opengebroken koppelen we daar direct energiebesparende en/of energie opwekkende oplossingen aan: bijvoorbeeld we vervangen de riolering en tegelijkertijd leggen we een warmtenet aan. Er wordt goed gekeken naar de beschikbaarheid en (verwachtte) behoefte aan laadpalen voor elektrische voertuigen, zodat die ook goed worden ingepast in de wijk.
• We verduurzamen eerst de huizen, die er het slechtst aan toe zijn. Zo voorkomen we dat huishoudens met lage inkomens, die vaak in slecht geïsoleerde huizen wonen en al hoge energielasten betalen, verder op achterstand raken. Dit heeft prioriteit en we begeleiden dit strak via ons gemeentelijk duurzaamheidsbedrijf.
• We kiezen niet voor windmolens in onze gemeente, omdat daar onvoldoende ruimte voor is. Plaatsing zou de leefbaarheid van Geldrop-Mierlo aantasten.

Als gemeente het goede voorbeeld geven

• We leggen op alle geschikte daken van onze gemeentelijke gebouwen zonnepanelen.
• Onze gemeente koopt 100% hernieuwbare energie in.
• Ook onze leveranciers en subsidie-ontvangende organisaties zetten we hiertoe aan.
• We voeren een duurzaamheidstoets bij ons inkoop- en aanbestedingsbeleid in. Voortaan koopt de gemeente alleen nog in bij partijen, die circulair en duurzaam werken.
• We bouwen een woning om tot voorbeeldwoning om aan onze inwoners te kunnen laten zien wat de energietransitie inhoudt, welke voordelen verduurzaming kan bieden en welke kosten ermee gemoeid zijn. Dit is tevens het gemeentelijk informatiecentrum over duurzaamheid, met gedreven medewerkers die mensen van advies voorzien en vooruithelpen.
• We promoten en versterken de duurzame huizen route als inspiratie voor mensen.
• Samen met andere gemeenten en het rijk bekijken we mogelijkheden voor het winnen van duurzame energie vanuit geluidswallen langs de A67.
• We organiseren voorlichtingscampagnes om het gebruik van warmtepompen, goede isolatie en zonnepanelen te stimuleren. Bijvoorbeeld met filmpjes van inwoners die er zelf mee aan de slag zijn.
• We zorgen voor voldoende ambtelijke capaciteit om deze grote klus te klaren.

Werkgelegenheid door de energietransitie

• We zetten actief in op omscholing en helpen mensen, die uit de door de coronacrisis getroffen sectoren afkomstig zijn, zo aan duurzaam en waardevol werk in de energietransitie.
• We zetten energiecoaches in voor de verduurzaming in onze gemeente. Dit zijn publieke banen (basisbanen). En we leiden energiecoaches op om samen met hun buren uitvoering aan de verduurzaming van hun eigen huis en buurt te geven. Zo snijdt het mes aan twee kanten: banen voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt en energiecoaches voor de wijk.
• We richten samen met onderwijsinstellingen en werkgevers een regionaal opleidingscentrum voor duurzame installatietechniek op. Hier kunnen onze jongeren een praktische opleiding volgen, hun kansen op betaald werk vergroten en bijdragen aan de verduurzaming van onze gemeente.
• Bij de nieuwbouw van bedrijven(terreinen) nemen we strenge duurzaamheidseisen op: nieuwe bedrijven(terreinen) zijn energiezuinig gebouwd, wekken hun eigen energie op en hebben een uitstekende waterafvoer en bieden de optie van verbinding met het warmtenet. De daken dienen geschikt te zijn om volledig gevuld te worden met zonnepanelen.

Dit doen we aan de gevolgen van klimaatverandering

• We kiezen ervoor om onze wijken en schoolpleinen te vergroenen, investeren in de aanleg van plantsoenen en bomen en zetten een duidelijke groennorm, te vergelijken met een parkeernorm.
• We moedigen bewoners met voorlichting en subsidie aan om hun eigen tuin, dakterrassen en/of daken te vergroenen en de tegels de tuin uit te doen. De volgende initiatieven kunnen mensen helpen om tot ideeën te komen:
• Duurzame tuinen route om mensen te inspireren.
• Hoveniers betrekken bij onderhoudsvrije tuinen.
• In de wijk mensen vinden die anderen kunnen helpen en adviseren.
• Samenwerken met tuincentra en bouwbedrijven (keuze tussen tuin-type).
• Onze gemeente sluit zich aan bij Operatie Steenbreek: de tegels eruit en het groen erin. Daarnaast stellen we een verplichting in om op eigen terrein af te wateren, niet op de straat; hergebruik van water stimuleren we.
• In het bestek van bouwprojecten in onze gemeente nemen we eisen over het groen in de (gemeenschappelijke) tuinen op. Bij nieuwbouwplannen, herbestemming en transformatie voeren we altijd een watertoets uit en moeten de aanbevelingen worden opgevolgd.
• In samenwerking met het waterschap gaan we het opvangen van regenwater verbeteren op de plekken waar bij een hevige regenbui veel overlast ontstaat. We maken onze gemeente rainproof. Dit doen we door de aanleg van waterdoorlatende bestrating, de afvoer van schoon hemelwater naar de bodem of het oppervlaktewater, het gebruik van regentonnen, sedum op daken, meer oppervlaktewater en meer groengebieden.
• Wij passen het idee van natuur inclusief bouwen en ontwerpen toe om gezonde en aantrekkelijke wijken te creëren, die voor allen een prettige leefomgeving zijn.
• We stimuleren groene gevels, groene daken en bomen in de straat.
• We geven subsidie op het langzaam in de bodem laten zakken van regenwater bij woningen op plekken waar dat wél kan en op toepassingen zoals bijvoorbeeld het plaatsen van rainblock-schuttingen bij verbouw of nieuwbouw.
• Bij het rioolonderhoud pakken we meteen ook de straat aan. We zorgen ervoor dat er meer groen wordt aangelegd, zodat de hittestress afneemt, en verbeteren de doorwatering, zodat de wateroverlast bij hevige regenbuien verdwijnt.
• De klimaatstress-test van Geldrop-Mierlo gebruiken om op de juiste plekken ingrepen te doen om water goed af te voeren.

Werken aan betere luchtkwaliteit en het versterken van de natuur

• We stimuleren in onze gemeente wandelen, fietsen en het gebruik van het openbaar vervoer en ontmoedigen het autogebruik. Daarmee vergroten we de leefbaarheid en verbeteren we de luchtkwaliteit.
• We leggen meer fietspaden aan, zorgen voor veilige fietsroutes naar scholen en kiezen binnen wijken standaard voor 30 km per uur in plaats van 50 km per uur. Fietser en wandelaar zijn belangrijker dan auto en brommer.
• We zorgen ervoor dat het gebruik van elektrische auto’s op een klantvriendelijke, praktische wijze toegepast kan worden in onze gemeente.
• Onze gemeente is in 2050 CO2-neutraal, maar bij voorkeur eerder.
• Houtstook in open haarden en paletkachels zorgt voor veel overlast bij mensen met luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten en bij ouderen en kinderen. Niet iedereen is zich hiervan bewust. We gaan ervoor zorgen dat die bewustwording versterkt wordt en verbieden op termijn de vervuilende, overlast veroorzakende vormen van stoken.
• Van het gas af mag niet betekenen dat we overstappen op de smog veroorzakende houtstook. We zijn tegen de bouw van biomassacentrales en kiezen in onze huizen en gebouwen voor duurzame alternatieven als warmtepompen en koude-warmteopslag.
• In onze gemeente gaat de volksgezondheid van iedereen boven alles. Daarom werken we niet mee aan de vestiging van megastallen in onze gemeente.
• We stellen in onze gemeente een geurverordening op om de stank- en gezondheidsoverlast van veehouderijen en industrie te bestrijden.
• Om de veiligheid en gezondheid van inwoners niet in gevaar te brengen mogen boeren in een straal van 1 km van woningen geen nieuwe intensieve veehouderij beginnen of bestaande bedrijven uitbreiden, zodat de verspreiding van ziekten als de q-koorts en andere zoönosen beperkt wordt.
• We willen graag een Herenboerderij in onze gemeente.
• We zijn voor een natuur inclusieve landbouw in onze gemeente en steunen boeren die met hun gewassen de biodiversiteit en natuur willen versterken actief, bijvoorbeeld door middel van vergunningverlening. Subsidie op inzaaien van akkerranden én voorlichting.
• Onze gemeente werkt met de provincie samen bij de uitkoop van de topvervuilers en intensieve veehouderijbedrijven vlakbij en in onze natuurgebieden.
• Het bermbeheer is gericht op een versterking en ondersteuning van de biodiversiteit in onze gemeenten, zowel op het vlak van zaaien als maaien. Het beheer van andere groene gebieden, zoals oevers, wordt ook ecologisch uitgevoerd.
• We willen meer groen / blauw ook bij parkeerplaatsen, speeltuinen, en pakken versteende gebieden in Geldrop-Mierlo aan. Denk bijvoorbeeld aan het opnemen van groen op de parkeerplaatsen bij de Albert Heijn op Genoenhuis en het ziekenhuis of het aanleggen van een verticale tuin op de bibliotheek.
• We stimuleren volkstuinen en willen meer volkstuinen aanleggen, met juiste faciliteiten. Eventueel buren elkaar laten helpen in een wijk-groepstuin. Door middel van activiteiten en aandacht voor gezond voedsel versterken we de bewustwording en stimuleren we mensen om gezonde groenten, kruiden en fruit zelf (biologisch) te telen.
• Extra aandacht gaat naar meer voorlichting aan onze inwoners over het belang van biodiversiteit en wat we kunnen doen om hier gezamenlijk aan te werken.

Afval en circulaire economie

• We willen in onze gemeente naar een circulaire economie, waar al het afval hergebruikt wordt. Daarom scheiden onze inwoners pmd, papier, gft en restafval.
• We willen naar een circulaire economie, waar al het afval gerecycled wordt. Inmiddels kunnen machines heel goed afval nascheiden en recyclen. Vanuit Cure werken we naar goede nascheiding, zonder risico en investering vanuit de gemeente zelf.
• Ons uitgangspunt is: de vervuiler betaalt. We willen onze inwoners aanmoedigen om nog bewuster om te gaan met het scheiden van hun afval. Wie bewust met afval omgaat betaalt minder dan mensen die veel afval produceren.
• Voor inwoners met een laag inkomen kijken we of er aanvullende voorzieningen nodig zijn als de kosten te hoog worden.
• Het gebruik van ondergrondse afvalverzameling leggen we onder de loep. Want het leidt tot meer zwerfafval en jaagt (flat)bewoners onnodig op hoge kosten. Zij betalen voor dezelfde hoeveelheid afval meer kosten, dat is niet rechtvaardig.
• Bij ondergrondse vuilcontainers maken we ‘containertuintjes’ om te voorkomen dat de containers een verzamelplek worden voor gedumpt grofvuil, huisraad en tuinafval.
• We zorgen ervoor dat alle inwoners goed weten hoe het scheiden van afval werkt, daarvoor hebben we afvalcoaches.
• De handhaving op vervuiling en illegaal dumpen van afval scherpen we aan. Overtreders moeten sneller beboet worden.
• De milieustraat is voor alle inwoners van onze gemeente (financieel) toegankelijk. De tarieven zijn gebaseerd op een eerlijk gebruik en overmatig gebruik wordt duurder belast. Beter op hoeveelheid dan aantal keer rijden. (verder uitwerken)

Duurzaam en betaalbaar wonen

Om de klimaatdoelstellingen te halen is de verduurzaming van woningen belangrijk. Door woningen te isoleren neemt het energiegebruik en de CO2-uitstoot af en krijgen inwoners een lagere energierekening.

• In de prestatieafspraken maken we met woningcorporaties afspraken over de verduurzaming van de bestaande woningen (aantallen, termijnen en niveaus), inclusief timing en financiële voordelen voor de bewoners.
• In de prestatieafspraken met woningbouwcorporaties leggen we vast wanneer welke wijken geïsoleerd worden, energieneutraal worden, van het gas af gaan en/of zonnepanelen op de daken krijgen, en welke wijken beter gesloopt en herbouwd kunnen worden, omdat isolatie te duur is en te weinig zoden aan de dijk te zet.
• Met subsidies voor het verduurzamen van woningen met een lagere WOZ-waarde zorgen we ervoor, dat al onze inwoners en niet alleen die met hoge inkomens de overgang naar duurzame energie en energiezuinige woningen kunnen maken.
• Bij het verduurzamen van bestaande woningen is het belangrijk om een realistische kosten-baten analyse te maken. Oude arbeidswoningen isoleren is verstandig en haalbaar, maar nul op de meter in zulke woningen realiseren is dat niet.
• Onze gemeente kent een aantal woningen met een grote historische waarde. We vinden het belangrijk dat ook de generaties na ons hiervan kunnen genieten, maar beseffen tegelijkertijd dat huiseigenaren vaak met heel veel – soms tegenstrijdige – eisen over het onderhoud en de verduurzaming worden geconfronteerd. Daarom zorgen we voor beleid, waarbij de cultuurhistorische waarde wordt beschermd én inwoners met minder regeldruk worden ontlast en toch hun woning kunnen verduurzamen.