De kracht van begeleiding naar werk met vertrouwen

Werkloos worden; je wil het niet, maar het kan altijd gebeuren. Dit heeft gelijk grote gevolgen. Niet alleen voor je inkomen, maar ook voor je zelfvertrouwen en je sociale contacten. Het verliezen van werk werpt je in een gat, waar je moeilijk uit komt. Daar is vaak hulp bij nodig. Deels is die er, want gelukkig val je in ons land in het sociaal vangnet van de overheid. Die zorgt er voor dat je inkomsten niet compleet wegvallen. Maar toch, dat is alleen het financiële deel. Belangrijk,  maar ook het zelfvertrouwen heeft een knauw gekregen en sociale contacten staan op een laag pitje door schaamte of omdat je niet lekker in je vel zit. Je bent dus erg kwetsbaar als je werkloos wordt en bij de overheid om hulp vraagt.

Het kille systeem

Als je aanklopt voor hulp, ga je de molen van ‘het systeem’ in. Vaak hoor je zeggen ‘ik wil geen nummer zijn’, maar alles is zo georganiseerd dat je een nummer wordt. Je krijgt een uitkering, maar moet voldoen aan allerlei regels en het zelf allemaal regelen. Daar horen controles bij en als er iets mis is, wordt je gelijk keihard gestraft. Ambtenaren kunnen van goede wil zijn, maar je bent afhankelijk van het systeem en dat is koud en kil. De weg naar werk is georganiseerd in termen van omzet, efficiency en rendement. De overheid heeft haar sociale vangnet rondom ons als burger strak geregeld. We vallen in een categorie en worden om die reden op een bepaalde manier behandeld. Wantrouwen heeft ervoor gezorgd dat controles streng en verstrekkend zijn, met soms grote gevolgen. De toeslagenaffaire is daar het meest in het oog springende voorbeeld van.

Het vertrouwensexperiment

Wij mensen willen geen nummer zijn. Dat is logisch; we zijn allemaal anders en hebben behoefte aan een persoonlijke benadering. Zeker als we hulp nodig hebben en ons kwetsbaar voelen. Die persoonlijke benadering, in politieke termen ‘de menselijke maat’ is een vereiste voor een goed  functionerende maatschappij. We dienen dus het kille systeem om te buigen naar een aanpak die rekening houdt met de mens. Daar heb ik in 2017 voor gepleit in de gemeenteraad van Geldrop-Mierlo. Na flinke discussie is toen besloten om als gemeente deel te nemen aan een zogenaamd ‘vertrouwensexperiment’ bij het begeleiden naar werk. Dit is een wetenschappelijk onderzoek van de universiteit van Tilburg.

Uit het onderzoek blijkt inderdaad dat mensen die op zoek zijn naar werk vaak kwetsbaar zijn. Iemand dan overladen met regels werkt niet. Die aanpak heeft zelfs negatieve effecten, zo stelt men vast. Het is beter en goedkoper, om mensen te begeleiden en hulp te bieden om ze weer vooruit te helpen. Het experiment laat zien dat die begeleiding niet intensief hoeft te zijn. Het vertrouwensexperiment leert ons dat een aanpak vanuit vertrouwen een positief effect heeft op doorstroming naar nieuw werk.

Begeleiding met vertrouwen

Het is tijd voor een grote verandering. Werkzoekenden als nummer behandelen, daarmee is niemand geholpen. Laat de overheid minder geld en energie steken in strakke regels en controles vanuit wantrouwen. Versterk daarentegen het sociaal vangnet door te werken vanuit de menselijke maat en door te begeleiden met vertrouwen. Zet mensen in hun kracht, daarmee komen ze echt vooruit.

In de raad van Geldrop-Mierlo gaan we hier ongetwijfeld verder over praten, ik hoop dat we een verandering ten goede voor elkaar kunnen krijgen. Daar is haast bij geboden, want na de Corona crisis zou het zomaar zo kunnen zijn dat er weer een flinke groep mensen op zoek moet gaan naar ‘een nieuwe uitdaging’.

Richard van de Burgt, Fractievoorzitter PvdA Geldrop-Mierlo

Achtergrond: https://www.ed.nl/geldrop-mierlo/mogelijk-toch-soepele-bijstand-geldrop-mierlo~a32052328/