Begeleid kwetsbare burgers bij het keukentafelgesprek.

De PvdA wil benadrukken, de belangrijke rol die onafhankelijke ondersteuners kunnen vervullen bij het keukentafelgesprek met kwetsbare mensen. 

Veel mensen kunnen prima hun mannetje staan, maar het is essentieel dat de meest kwetsbaren onder ons kunnen vragen om iemand die naast hen staat. Iemand die hen helpt de hulpvraag te formuleren. Iemand die denkt en handelt vanuit hun belang. Dit kan een mantelzorger zijn, een vrijwilliger, zoals een ouderenadviseur, of een professionele cliëntondersteuner.’

Daarom wil de PvdA Geldrop Mierlo, gelden vrijmaken voor de opleiding van vrijwilligers die burgers kunnen bijstaan bij het keukentafelgesprek.

HET KEUKENTAFELGESPREK

De komende jaren verandert er veel in de zorg en ondersteuning van burgers. De extramurale begeleiding, het kortdurend verblijf en een deel van de persoonlijke verzorging worden gedecentraliseerd naar de gemeente. Waar burgers eerder aanspraak maakten op de AWBZ, moeten ze straks aankloppen bij de gemeente voor hun zorg en ondersteuning.

Om in aanmerking te komen voor die ondersteuning voert de gemeente een keukentafelgesprek met de cliënten.  Wat is het keukentafelgesprek en hoe kunnen we de cliënten daarop voorbereiden?

Waarom een keukentafelgesprek

De Wmo, de wettelijke regeling op basis waarvan gemeenten kwetsbare burgers moeten compenseren, heeft andere uitgangspunten dan de AWBZ. De AWBZ kent een recht op zorg met landelijke richtlijnen en een landelijke indicatiestelling. De Wmo daarentegen spreekt van een compensatiebeginsel waarbij eigen kracht en eigen netwerk van burgers centraal staan. De gemeente heeft de plicht mensen die beperkingen ondervinden in het meedoen aan de maatschappij te compenseren. De wijze waarop zij dat doet is aan de gemeente. Er kunnen en zullen dus verschillen ontstaan per gemeente.

In de AWBZ wordt bij een indicatiestelling vooral gekeken naar wat mensen niet kunnen. In de Wmo staat de participatie centraal, hoe kunnen mensen meedoen aan de maatschappij. Burgers die bij het loket aankloppen, zullen duidelijk moeten maken hoe hun leven eruit ziet en wat zij nodig hebben om mee te kunnen doen. Zo kunnen zij samen met de gemeente kijken welke belemmeringen uit het dagelijkse leven gecompenseerd moeten worden. Dit gebeurt tijdens een zogenaamd keukentafelgesprek.

Wat is een keukentafelgesprek

Een keukentafelgesprek is het gesprek dat burgers samen met de gemeente voeren om in aanmerking te komen voor ondersteuning vanuit de gemeente. Burgers kunnen zich daarbij laten ondersteunen door anderen. Doel van het gesprek is om voor iedere individuele burger tot passende oplossingen te komen. Oplossingen die bijdragen tot het participeren aan de maatschappij.

Tijdens het keukentafelgesprek komt de specifieke situatie van de burger uitgebreid aan bod: hoe ziet zijn leven eruit, wat is precies zijn vraag, wat wil hij daarmee bereiken. Eerst wordt de vraag van de burger verhelderd, voordat er over maatwerk en oplossingen gesproken wordt. Het startpunt van het gesprek met de burger is dan ook niet meer de aanvraag voor een specifieke (individuele) voorziening, maar een ‘melding’ van een (probleem)situatie. Deze andere insteek voorkomt dat een burger zijn behoefte teveel vertaalt in een oplossing en dat hij teveel wordt beperkt tot het beschikbare aanbod.

Het bepalen van de ondersteuningsbehoefte van de burger is niet een eenzijdige actie van (of namens) de gemeente, vergelijkbaar met het doorlopen van een beslisboom. Het is een dialoog waarbij burger en gemeente in gezamenlijkheid de situatie van de burger in kaart brengen om zo vast te stellen op welke onderdelen ondersteuning nodig is om te participeren. Dit geldt ook voor de volgende stap in het traject: het zoeken naar passende oplossingen. Ook hier wordt in het gesprek de hele context waarin de burger zich bevindt meegenomen, en niet alleen de door hem ervaren beperking. Er is geen één op één relatie tussen resultaten en oplossingen. Wat voor de ene burger een goede ondersteuning is bij bijvoorbeeld het voeren van een huishouden kan voor een ander juist niet handig zijn. Kortom, het keukentafelgesprek is er primair voor bedoeld om te bepalen wat iemand in zijn specifieke situatie nodig heeft.

Wat zijn de uitgangspunten van het keukentafelgesprek

Tijdens het keukentafelgesprek wordt dus niet alleen het probleem dat de burger ondervindt besproken. Er wordt juist veel breder gekeken naar de situatie van de burger, integraal naar alle levensterreinen. Hoe ziet zijn dag eruit, wat doet hij zoal, hoe is de inkomenspositie, hoe ziet zijn netwerk eruit, hoe zijn de contacten in de buurt? Deze vragen komen tijdens het gesprek aan bod.

Daarnaast bekijkt de gemeente welke voorzieningen in de buurt aanwezig zijn waar de burger gebruik van kan maken. Denk bijvoorbeeld aan een wijkcentrum waar mogelijkheden zijn voor contacten in de buurt door gezamenlijk koffie te drinken of te eten. Of activiteiten die in het wijkcentrum georganiseerd worden waar alle wijkbewoners aan deel kunnen nemen. En misschien zijn er ook wel lotgenotencontactgroepen waar burgers steun aan elkaar bieden en waar zij elkaar helpen met hun problemen.

Tenslotte staat de gemeente ook stil bij de vraag wat de burger terug kan doen voor de ondersteuning die hij krijgt. Hierbij kunt u denken aan iemand die een scootmobiel krijgt, die hierdoor mobiel is en als een soort tegenprestatie kan gaan voorlezen op school.

Voor veel burgers een moeilijk gesprek daarom wil de PvdA Geldrop Mierlo, gelden vrijmaken voor de opleiding van vrijwilligers die burgers kunnen bijstaan bij het keukentafelgesprek.