Input raad, begroting 2015-2018

Sinds 2008 hebben we te maken met een enorme financiële crisis in de wereld. Ook onze gemeente heeft daar last van. De verwachte inkomsten van ongeveer 86 miljoen euro in 2015 zijn niet genoeg om alle geplande uitgaven te kunnen betalen. Er moeten dus keuzes gemaakt worden. Als PvdA leggen we daarbij de nadruk op een gezonde gemeente met een sterk sociaal beleid in Geldrop-Mierlo. De volgende speerpunten vinden wij belangrijk:

• Armoede bestrijding: Veel mensen hebben last van de crisis. Hele gezinnen kunnen de eindjes niet aan elkaar knopen. Vaak komen ze daar niet voor uit, uit schaamte. Kinderen kunnen niet sporten of men loopt in de schuldhulpverlening. Onze gemeente heeft hier beleid op, maar we moeten de gevolgen van de crisis niet onderschatten. Als er meer gezinnen in de problemen komen, betekent dit dat er meer geld aan armoedebestrijding besteed moet worden om deze gezinnen op dezelfde manier te helpen. Het gaat hierbij niet alleen om gezinnen in de bijstand, maar ook gezinnen waarin ouders werkloos zijn geraak, gescheiden zijn en de hypotheek niet meer kunnen opbrengen. Den Haag heeft hiervoor geld beschikbaar gesteld. 145.300 euro, elk jaar alleen al voor onze gemeente. De Kleinsma-gelden. Het college in Geldrop-Mierlo kiest ervoor om dit geld te gebruiken om tekorten op de begroting te verminderen. Het extra geld zou niet nodig zijn voor bestrijding van armoede in onze gemeente, omdat Geldrop-Mierlo op dit vlak al goed bezig is. Als PvdA vinden we dat te kort door de bocht. Er zijn genoeg organisaties in onze gemeente die extra hulp kunnen gebruiken. Denk aan de Voedselbank, Stichting Leergeld, Schuldhulpmaatjes. Deze organisaties zijn bescheiden en tevreden met wat de gemeente biedt, maar worstelen met de afwegingen van vraag naar hulp en aanbod. Zij verdienen in onze ogen extra steun, omdat ze ook méér mensen helpen. Verder is het zo dat heel veel mensen zich schamen voor hun armoede. Zij stappen niet op gemeente of organisaties af voor hulp, die wel geboden kan worden. De gemeente zou meer aandacht kunnen schenken aan deze situatie. Tenslotte kan de gemeente het geld ook inzetten om armoede zo veel mogelijk te voorkomen. Dat kan een positief effect hebben voor zowel de gemeente als de mensen die het betreft. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen. Al met al pleiten wij ervoor om vooralsnog de Klijnsma-gelden beschikbaar te houden voor armoedebestrijding.
• Buurtbemiddeling: Als PvdA komen we vaak in de wijken. Over het algemeen is het prettig wonen in Geldrop-Mierlo, dat horen we overal. Wat we echter best vaak tegenkomen is vormen van buurtgeschillen. Mensen hebben soms irritaties of regelrechte ruzie, die heel diep gaat. Om het wonen in onze gemeente verder te verbeteren stellen we voor om buurtbemiddeling grootschaliger aan te pakken. Hiervoor willen wij een plan van aanpak vanuit het college zien en dit laten invullen met bestaande ambtelijke capaciteit.
• Gezond en actief: We vinden het belangrijk dat mensen, jong en oud, in onze gemeente actief worden en blijven zolang dat kan. Activiteiten- en buurtcentra verdienen de aandacht om mensen op een prettige manier samen te laten leven en vereenzaming tegen te gaan. De groter wordende groep van dementerende bejaarden verdient daarbij extra aandacht en jongeren moeten kunnen sporten. We zijn warm voorstander van een sporttoernooi tussen alle scholen van Geldrop-Mierlo. De bestaande Buurtsportcoaches moeten zichtbaarder worden.
• Goede zorg: De PvdA wil de zorg terugbrengen in de wijk. Dichtbij mensen en afgestemd op individuele wensen. In het algemeen zien we graag een gemeentelijk beleid/visie op gebied van zorg in de wijk. Maar er zijn ook praktische mogelijkheden. Wij willen dat in Geldrop-Mierlo de huishoudelijke hulptoeslag wordt ingevoerd! Vanuit Den Haag zijn hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld, zoals de PvdA dat ook bij het college heeft aangegeven. We laten dit toch niet schieten? En dan zijn er de transities. Wat ons opvalt is dat de communicatie over de invoering hiervan met belanghebbenden en de raad tot nu toe erg minimaal is geweest. Mensen weten niet waar ze aan toe zijn. Dit moet veranderen. Dat hebben we aangeslingerd en de komende tijd zullen we daar de nadruk op blijven leggen. In 2015 moeten de gevolgen van de invoering van de transities goed worden gemonitord. Hiervoor is wat ons betreft ambtelijke capaciteit nodig. Wellicht kan het college aangeven hoe zij hier in staan.
• Duurzaamheid: De gemeente bespaarde in 2014 ruim 30.000 euro aan energiekosten door LED verlichting in te voeren bij openbare verlichting. Wij willen de helft van dit bedrag structureel gebruiken om ook burgers te steunen die zelf duurzame energie gaan opwekken. Daarnaast wordt het hoog tijd dat onze gemeente een ambitieuzer duurzaamheidsbeleid komt om meer stappen te zetten.
• Werk: Werkloosheid is nog steeds een groot drama voor veel mensen in onze gemeente. Wij willen dat de gemeente komend jaar veel actiever aan de slag gaat bij het vooruit helpen van mensen. Vooral jongeren en ouderen zijn de dupe. Er bestaat een startersbeurs, maar deze wordt amper gebruikt. Voor het aan de slag helpen van ouderen willen wij ook stimuleringsmaatregelen. Ondertussen bestaat er ook een Meestersbeurs. Weet de gemeente daar al van? Mensen beter en actief informeren is een pré. Het ondersteunen van initiatieven als Locatie 33 helpt ZZP’ers op weg. Daarnaast vinden wij dat de Maatschappelijk Stages behouden moeten blijven. Deze zijn belangrijk voor werkervaring, maar ook voor sociale ontwikkeling van jongeren. Alles bij elkaar willen 20k euro beschikbaar stellen om de maatschappelijke stages te behouden en meer ambtelijke aandacht voor dit probleem om zo werk te maken van werk.

Voorzitter,

Er is meer aan de hand: de gemeente geeft teveel uit. We halen geld uit onze spaarpot. Daarnaast maken we ons zorgen over de staat van het grondbedrijf. De PvdA vindt het verstandig om hier snel wat aan te doen. Wij zijn dan ook voorstander van het voorstel om de crisispot in het grondbedrijf te storten. Dit betekent enerzijds dat het grondbedrijf niet meer op het randje van code rood balanceert en dat de jaarlijkse rentebedrag vanaf 2016 (van 245k euro) niet meer uit de algemene middelen hoeft te komen, anderzijds laat het een duidelijker, eerlijker beeld zien over de financiële situatie van onze gemeente en versterkt dit het gevoel voor urgentie om daar verder aan te werken.

Tenslotte, voorzitter,

Er zijn vele vragen gesteld naar aanleiding van het begrotingsvoorstel; honderden. De ambtenaren van onze gemeente verdienen een compliment voor de snelheid, gedrevenheid en wijze waarop al deze vragen zijn beantwoord. Bijna een Sisyphus arbeid, al had het in dit geval heel veel toegevoegde waarde!

In het algemeen zien wij voor de toekomst mogelijkheden tot verbetering van het traject waarin de begroting door de raad is behandeld. Ook andere partijen, als DGG en D66 hebben dit reeds aangekaart. We hebben daarom nog een aanvullend verzoek om het proces voor de toekomst weer verder te verbeteren. Hier dienen we een motie over in. We doen een beroep op burgemeester en wethouders en aan de raad om vanaf komend jaar drie belangrijke aanpassingen te doen. Allereerst zouden we graag zien dat het tijdsplan van de behandeling van de begroting aangepast wordt, zodat partijen voldoende gelegenheid krijgen tot het opstellen van voorstellen. Nu was dat amper mogelijk. Daarnaast, in lijn met wat de gemeentelijke rekenkamer al eerder heeft geadviseerd, zouden we graag willen zien welke posten in de begroting direct beïnvloedbaar zijn door de raad en welke niet. Ten derde vragen we om voortaan de inzet van ambtelijke capaciteit te begroten en te rapporteren. Op die manier is er betere sturing mogelijk en kan de raad meewerken aan het slimmer inzetten van ambtelijke capaciteit.

Als afsluiting vat ik mijn betoog kort samen:

De PvdA wil meer nadruk leggen op zes punten

• het voorkomen en bestrijden van armoede,
• goede wijken om in te wonen, waarbij we buurtbemiddeling invoeren,
• gezond en actief leven promoten,
• goede zorg in de wijken,
• duurzaamheid en
• werk

Daarnaast willen we dat de begroting van de gemeente beter in balans wordt gebracht. We kunnen niet blijven teren op spaarpotjes, maar moeten maatregelen nemen voor een gezonde gemeente.

Ik dank u allen voor uw aandacht.